Wittenberg (Wittenberg, Lutherstadt)
Wittenberg (, ; nghĩa là Dãy núi Trắng; chính thức Lutherstadt Wittenberg (Thành phố Luther Wittenberg)) là một đô thị thuộc huyện Wittenberg, bang Saxony-Anhalt, Đức. Wittenberg nằm bên dòng sông Elbe, cách 60 km về phía bắc của thành phố Leipzig và 90 km về phía tây nam của Berlin với và có dân số 46.008 người năm 2018.
Wittenberg nổi tiếng vì có liên hệ chặt chẽ với Martin Luther và Cải cách Kháng Nghị mà nó đã nhận được danh hiệu Lutherstadt ("Thành phố Luther"). Một số tòa nhà ở Wittenberg gắn liền với các sự kiện này, bao gồm một phần được bảo tồn của tu viện Dòng Augustinô nơi Luther đã từng sống từ khi ông chỉ là một tu sĩ cho đến khi trở thành chủ sở hữu cùng vợ là Katharina von Bora và gia đình, được coi là bảo tàng hàng đầu thế giới dành riêng cho Luther. Wittenberg cũng là thủ phủ của Tuyển đế hầu Sachsen, một tước hiệu do các công tước của Công quốc Sachsen-Wittenberg nắm giữ. Điều này đã khiến Wittenberg trở thành một trong những thành phố hùng mạnh nhất trong Đế quốc La Mã Thần thánh.
Ngày nay, Wittenberg là một trung tâm công nghiệp và điểm du lịch nổi tiếng, được biết đến nhiều nhất với trung tâm lịch sử còn nguyên vẹn và nhiều khu tưởng niệm dành riêng cho Martin Luther và Philip Melanchthon. Các đài tưởng niệm Luther ở thành phố đã được UNESCO thêm vào danh sách di sản thế giới vào năm 1996.
Các tài liệu lịch sử lần đầu tiên đề cập đến khu định cư vào năm 1180 như một ngôi làng nhỏ do thực dân Hà Lan-Bỉ thành lập dưới sự cai trị của nhà Ascania. Năm 1260, ngôi làng này trở thành nơi cư trú của các công tước Sachsen-Wittenberg. Đến năm 1293, khu định cư đã được cấp quyền của một thị trấn tự do. Wittenberg đã phát triển thành một trung tâm thương mại quan trọng trong vài thế kỷ sau đó nhờ vị trí trung tâm của nó. Khi nhánh Ascania địa phương suy tàn vào năm 1422, quyền kiểm soát chuyển giao cho nhà Wettin. Thị trấn này đã trở thành một trung tâm chính trị và văn hóa quan trọng của khu vực vào cuối thế kỷ 15, khi Friedrich III, Tuyển đế hầu Sachsen cư trú tại đây từ năm 1486 đến năm 1525. Một số phần ranh giới của thị trấn đã được mở rộng ngay sau đó. Cây cầu thứ hai bắc qua sông Elbe được xây dựng từ năm 1487 đến năm 1490 và nhà thờ lâu đài được xây dựng từ năm 1496 đến năm 1506. Cung điện của tuyển đế hầu cũng được xây dựng lại cùng thời điểm đó.
Năm 1502, Tuyển đế hầu Friedrich thành lập Đại học Wittenberg đã thu hút một số nhà tư tưởng quan trọng, trong đó có Martin Luther-một giáo sư thần học bắt đầu từ năm 1508 và Philipp Melanchthon-một giáo sư tiếng Hy Lạp bắt đầu từ năm 1518.
Wittenberg nổi tiếng vì có liên hệ chặt chẽ với Martin Luther và Cải cách Kháng Nghị mà nó đã nhận được danh hiệu Lutherstadt ("Thành phố Luther"). Một số tòa nhà ở Wittenberg gắn liền với các sự kiện này, bao gồm một phần được bảo tồn của tu viện Dòng Augustinô nơi Luther đã từng sống từ khi ông chỉ là một tu sĩ cho đến khi trở thành chủ sở hữu cùng vợ là Katharina von Bora và gia đình, được coi là bảo tàng hàng đầu thế giới dành riêng cho Luther. Wittenberg cũng là thủ phủ của Tuyển đế hầu Sachsen, một tước hiệu do các công tước của Công quốc Sachsen-Wittenberg nắm giữ. Điều này đã khiến Wittenberg trở thành một trong những thành phố hùng mạnh nhất trong Đế quốc La Mã Thần thánh.
Ngày nay, Wittenberg là một trung tâm công nghiệp và điểm du lịch nổi tiếng, được biết đến nhiều nhất với trung tâm lịch sử còn nguyên vẹn và nhiều khu tưởng niệm dành riêng cho Martin Luther và Philip Melanchthon. Các đài tưởng niệm Luther ở thành phố đã được UNESCO thêm vào danh sách di sản thế giới vào năm 1996.
Các tài liệu lịch sử lần đầu tiên đề cập đến khu định cư vào năm 1180 như một ngôi làng nhỏ do thực dân Hà Lan-Bỉ thành lập dưới sự cai trị của nhà Ascania. Năm 1260, ngôi làng này trở thành nơi cư trú của các công tước Sachsen-Wittenberg. Đến năm 1293, khu định cư đã được cấp quyền của một thị trấn tự do. Wittenberg đã phát triển thành một trung tâm thương mại quan trọng trong vài thế kỷ sau đó nhờ vị trí trung tâm của nó. Khi nhánh Ascania địa phương suy tàn vào năm 1422, quyền kiểm soát chuyển giao cho nhà Wettin. Thị trấn này đã trở thành một trung tâm chính trị và văn hóa quan trọng của khu vực vào cuối thế kỷ 15, khi Friedrich III, Tuyển đế hầu Sachsen cư trú tại đây từ năm 1486 đến năm 1525. Một số phần ranh giới của thị trấn đã được mở rộng ngay sau đó. Cây cầu thứ hai bắc qua sông Elbe được xây dựng từ năm 1487 đến năm 1490 và nhà thờ lâu đài được xây dựng từ năm 1496 đến năm 1506. Cung điện của tuyển đế hầu cũng được xây dựng lại cùng thời điểm đó.
Năm 1502, Tuyển đế hầu Friedrich thành lập Đại học Wittenberg đã thu hút một số nhà tư tưởng quan trọng, trong đó có Martin Luther-một giáo sư thần học bắt đầu từ năm 1508 và Philipp Melanchthon-một giáo sư tiếng Hy Lạp bắt đầu từ năm 1518.
